Η σημασία της πρόληψης, σε όλους τους τομείς της ζωής μας είναι τεράστια, πόσο μάλλον όταν πρόκειται για την ζωή και την εξέλιξη των παιδιών μας. Για τον λόγο αυτό είναι σημαντικό να γνωρίζουν οι γονείς, πότε χρειάζεται να συμβουλευτούν κάποιον ειδικό για το παιδί τους.
Παρακάτω παρουσιάζονται τα στάδια ανάπτυξης λόγου και ομιλίας, τα οποία βασίζονται στο μέσο όρο, καθώς και χρήσιμες συμβουλές προς τους γονείς για κάθε χρονολογική ηλικία. Επιπλέον παρατίθενται ορισμένες ανησυχητικές συμπεριφορές στην ανάπτυξη των παιδιών, οι οποίες θα πρέπει να κινητοποιήσουν τους γονείς να αναφερθούν άμεσα σε κάποιον ειδικό.
Στάδια Ανάπτυξης Λόγου και Ομιλίας
Ηλικία 0 – 6 μηνών
Τρομάζει με ήχους
Αναγνωρίζει ήχους
Εντοπίζει τον ήχο γυρνώντας το κεφάλι
Μιμείται ήχους
Χρησιμοποιεί ήχους ή χειρονομίες για να υποδείξει ανάγκες
Χρησιμοποιεί διαφορετικό κλάμα για να εκφράσει διαφορετικές ανάγκες
Χαμογελάει όταν του μιλάνε
Ποικίλλει σε ύψος και ένταση η φωνή του (άλλες φορές είναι δυνατή ή τσιριχτή και άλλες όχι)
Συμβουλές προς τους γονείς
Μιλήστε του με ήρεμο και ζεστό τρόπο
Τραγουδήστε και γελάστε μαζί του
Εξηγήστε του τους ήχους που ακούει
Ονομάστε τα οικεία άτομα και πράγματα της καθημερινής του ζωής
Πείτε του τι κάνετε
Πότε να ζητήσετε βοήθεια από τον παιδίατρο ή τον λογοθεραπευτή
Παρατηρήστε αν το μωρό σας αντιδρά στους ήχους. Αν όχι, ελέγξτε την ακοή του
Αναζητήστε βοήθεια αν το μωρό σας, στην προσπάθεια του να επικοινωνήσει, δεν κάνει βλεμματική επαφή
Ηλικία 7-12 μηνών
Καταλαβαίνει το ναι και το όχι
Καταλαβαίνει και αποκρίνεται στο όνομά του
Ακούει και μιμείται περισσότερους ήχους
Αναγνωρίζει λέξεις που σχετίζονται με συνηθισμένα αντικείμενα (π.χ. κούπα, παπούτσι)
Χρησιμοποιεί μεγάλη ποικιλία ήχων όταν μουρμουρίζει
Μιμείται μερικούς ήχους και μελωδίες ενηλίκων
Ακούει όταν του μιλάς
Αρχίζει να μετατρέπει το μουρμούρισμα σε ακατάληπτη γλώσσα
Παράγει μια ή περισσότερες λέξεις
Χρησιμοποιεί ουσιαστικά (π.χ. μαμά, μπαμπά)
Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 1-3 λέξεις
Κατανοεί απλές εντολές
Συμβουλές προς τους γονείς
Παίξτε με τη φωνή σας, αρέσει πολύ στο μωρό : η μελωδία της ομιλίας το βοηθά να καταλάβει και να χρησιμοποιήσει τη γλώσσα πιο αποτελεσματικά
Βοηθήστε το μωρό σας να ανακαλύψει τη χαρά της επικοινωνίας : ενθαρρύνετε κάθε είδος αμοιβαίας αλληλεπίδρασης (το γέλιο, το χαμόγελο, το κοίταγμα, τις εκφράσεις του προσώπου κ.τ.λ.)
Βοηθήστε το να καταλάβει ότι «ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΕΙΝΑΙ ΛΟΓΟΣ»
Πότε να ζητήσετε βοήθεια από τον παιδίατρο ή τον λογοθεραπευτή
Σε αυτό το στάδιο η τηλεόραση προσφέρει ελάχιστα ερεθίσματα στο παιδί. Μην το αφήνετε να κάθεται και να βλέπει για πολλή ώρα, γιατί δεν προάγει την πραγματική επικοινωνία
Ηλικία 13-18 μηνών
Χρησιμοποιεί ηχολαλία και μη καταληπτή ομιλία
Παραλείπει μερικά αρχικά σύμφωνα και σχεδόν όλα τα τελικά σύμφωνα
Ακολουθεί απλές εντολές
Αναγνωρίζει 1-3 μέρη του σώματος
Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο από 3 έως 20 ή περισσότερες λέξεις (κυρίως ουσιαστικά)
Συνδυάζει χειρονομίες και λόγο
Ονομάζει οικεία αντικείμενα
Συμβουλές προς τους γονείς
Μιλήστε του κανονικά, χρησιμοποιώντας γραμματικά σωστές προτάσεις και απλές λέξεις, αλλά όχι «μωρουδίστικα»
Δώστε του βιβλία από χαρτόνι ή ύφασμα, που είναι κατάλληλα για την ηλικία του, και συζητήστε τα μαζί του :τα σχήματα και τα χρώματα τραβούν το ενδιαφέρον του
Πότε να ζητήσετε βοήθεια από τον παιδίατρο ή τον λογοθεραπευτή
Το παιδί σταματάει να μιλάει
Η ομιλία του παραμένει στάσιμη ή παρουσιάζει ενδείξεις ότι χειροτερεύει
Ηλικία 19-24 μηνών
Χρησιμοποιεί λέξεις πιο συχνά από ασυνάρτητη ομιλία
Είναι 25-50% κατανοητό στους ξένους
Αρχίζει να συνδυάζει ουσιαστικά και ρήματα
Αρχίζει να χρησιμοποιεί αντωνυμίες
Χρησιμοποιεί κατάλληλο χρωματισμό στη φωνή για τις ερωτήσεις
Απαντά στην ερώτηση «τι είναι αυτό»
Διασκεδάζει ακούγοντας ιστορίες
Γνωρίζει 5 μέρη του σώματος
Ονομάζει επακριβώς μερικά οικεία αντικείμενα
Χρησιμοποιεί προτάσεις με 2-3 λέξεις
Λέει το όνομά του
Ακολουθεί σύνθετες οδηγίες
Συμβουλές προς τους γονείς
Εμπλουτίστε το λεξιλόγιο του
Εξηγήστε του τις λέξεις που δεν καταλαβαίνει
Επαναλάβετε τη λέξη που δε λέει σωστά, αλλά μην του ζητάτε να την επαναλαμβάνει κάθε φορά
Πότε να ζητήσετε βοήθεια από τον παιδίατρο ή τον λογοθεραπευτή
Το λεξιλόγιο του, εκτός από «μαμά» και «μπαμπά», περιλαμβάνει ελάχιστες λέξεις
Η ομιλία του είναι δυσκατάληπτη
Δε συνδυάζει 2 λέξεις για να σχηματίσει σύντομες φράσεις και προτάσεις
Ηλικία 2-3 ετών
Ο λόγος του είναι κατανοητός
Συνεχίζει να ηχολαλεί όταν συναντά δυσκολίες στο λόγο
Καταλαβαίνει το «ένα» και τα «πολλά»
Εκφράζει την ανάγκη για τουαλέτα (πριν, κατά τη διάρκεια ή μετά)
Ζητάει αντικείμενα με το όνομά τους
Δείχνει τις εικόνες σε βιβλίο ονομάζοντάς τις
Αναγνωρίζει διάφορα μέρη του σώματος
Ακολουθεί απλές εντολές και απαντά στις απλές ερωτήσεις
Απολαμβάνει να ακούει μικρές ιστορίες, τραγούδια και ρυθμούς
Κάνει ερωτήσεις με 1 ή 2 λέξεις
Χρησιμοποιεί φράσεις 3-4 λέξεων, με Υποκείμενο-Ρήμα-Αντικείμενο
Χρησιμοποιεί μερικές προθέσεις, άρθρα, ρήματα στον Ενεστώτα, ομαλό πληθυντικό και ανώμαλους τύπους στον Αόριστο
Παρουσιάζει πολλαπλά γραμματικά λάθη
Καταλαβαίνει τα περισσότερα πράγματα από αυτά που του λέγονται
Μιλάει με δυνατή φωνή
Χρησιμοποιεί σωστά τα φωνήεντα
Χρησιμοποιεί σωστά σύμφωνα σε αρχική θέση
Χρησιμοποιεί το βοηθητικό «είναι»
Χρησιμοποιεί μερικά ομαλά ρήματα στον Αόριστο, κτητικά μορφήματα, αντωνυμίες και προστακτική
Συμβουλές προς τους γονείς
Μάθετε στο παιδί σας πώς να λέει ιστορίες: βοηθήστε το να ξεκαθαρίσει τις σκέψεις του και τα συναισθήματα του
Ενθαρρύνετέ το να εγκαταλείψει το μπιμπερό και την πιπίλα, εφόσον τα χρησιμοποιεί ακόμα
Πότε να ζητήσετε βοήθεια από τον παιδίατρο ή τον λογοθεραπευτή
Η ομιλία του παραμένει δυσκατάληπτη
Χρησιμοποιεί μόνο λίγα ρήματα ή/και καθόλου άρθρα ή επίθετα
Δεν χρησιμοποιεί πληθυντικό
Δεν σχηματίζει απλές προτάσεις
Ηλικία 3-4 ετών
Καταλαβαίνει τη λειτουργία των αντικειμένων
Καταλαβαίνει διαφορές στις έννοιες (σταματάω - ξεκινάω , μέσα - πάνω, μικρό -μεγάλο)
Ακολουθεί εντολές που αποτελούνται από 2 και 3 μέρη
Ρωτάει και απαντάει σε απλές ερωτήσεις (ποιος, τι, που, γιατί)
Συχνά κάνει ερωτήσεις και ζητά λεπτομέρειες στις απαντήσεις
Χρησιμοποιεί την ομιλία για να εκφράσει συναισθήματα
Χρησιμοποιεί 4 με 5 λέξεις στις προτάσεις
Αναγνωρίζει αντικείμενα με το όνομά τους
Χειρίζεται επιδέξια τους ενήλικες και παρατηρεί
Χρησιμοποιεί ρήματα και ουσιαστικά πιο συχνά
Έχει αίσθηση του παρελθόντος και του μέλλοντος
Ο λόγος είναι 80% καταληπτός
Η γραμματική βελτιώνεται αν και κάποια λάθη επιμένουν
Κατάλληλη χρήση του «είμαι» και «είναι» στις προτάσεις
Βάζει 2 γεγονότα σε χρονολογική σειρά
Συμμετέχει σε συζητήσεις
Συνεπής χρήση ομαλού πληθυντικού, κτητικών αντωνυμιών και ρημάτων Αορίστου
Συμβουλές προς τους γονείς
Διαβάστε ιστορίες μαζί και διηγηθείτε τις ο ένας στον άλλο. Έτσι ενθαρρύνετε μια θετική στάση προς την ανάγνωση και το λόγο (προφορικό και γραπτό)
Τα παιδιά χρειάζονται το παράδειγμα σας: αφήστε τα να σας βλέπουν να διαβάζετε
Πότε να ζητήσετε βοήθεια από τον παιδίατρο ή τον λογοθεραπευτή
Δυσκολεύεται να αρχίσει μια πρόταση ή να επαναλάβει συλλαβές ή λέξεις
Χρησιμοποιεί μικρές και όχι σωστά οργανωμένες προτάσεις
Η ομιλία του δεν είναι πάντα κατανοητή
Δε μπορεί να διηγηθεί απλά και πρόσφατα γεγονότα
Ανυφαντή Ελένη - Λογοθεραπεύτρια
του κέντρου ΄΄Εργο Αγάπης΄΄
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου